Tijdens je lagere school, je middelbare studies of je hoger onderwijs was er nergens een vak te
vinden "het overwinnen van lastige gebeurtenissen". Slechts sommigen leerlingen hadden de pech om
een groot drama op de school of in de onmiddellijke omgeving mee te maken. Steeds vaker worden
hierbij psychologen ingeschakeld om opvang en uitleg te geven over de normale reacties op
ongewone en ingrijpende gebeurtenissen (critical incident debriefing, slachtofferzorg, psycho-educatie).
Hoe we twee vormen van geheugen hebben, en hoe deze kunnen samen werken om trauma's een plaats
te geven wordt aan de meeste leerlingen niet onderwezen.
Eén geheugennetwerk bestaat uit verhalen, logisch en begrijpelijk geordend door contexten.
Tijd, plaats, personen, reëel versus fantasie zijn vier dimensies voor contexten. Contexten
helpen om verschil te maken. Contexten helpen bij ons redeneren en logische denken. Dit is een
typisch menselijk geheugensysteem.
Het andere geheugennetwerk bestaat uit levendige beelden, herinneringen, dromen, gevoelens,
gedachten en gewaarwordingen. Het wordt geordend door datgene wat op elkaar lijkt. Door een
gelijkenis kom je van de ene herinnering in de andere terecht, en door een volgende gelijkenis
weer bij een volgend beeld. Dit geheugennetwerk is erg individueel bepaald en kan voor anderen
moeilijk volgbaar zijn. Dit geheugensysteem is verbonden aan het stress-systeem en zorgt voor
de verhoogde waakzaamheid, stress, angst, flash-backs.
Of het zorgt voor een sfeer van veiligheid, positieve invloed, bekwaamheid, ruimte.
Voor dit geheugensysteem is alles "echt, hier, nu, met mij / met die". De contexten die verschil
maken ontbreken in dit geheugennetwerk.
Bijgestaan door een traumapsycholoog valt het best mee om de ervaringskennis over deze geheugennetwerken te verwerven.
Vooral jongeren en jong-volwassenen weten er zeer snel en grondig gebruik van te maken.
Het gebruik maken van deze ervaringskennis wordt een nuttig instrument.
Bij sommige volwassenen en ouderen is scepticisme toegenomen. Ze stellen zich minder snel open voor
verwondering en nieuwe kennis. Ze vrezen en geloven dat ze levenslang moeten blijven lopen met de
stress en lastige en opdringende herinneringen. Ze vermijden systematisch (ten koste van veel) om op
enige wijze herinnerd te worden aan de lastige gebeurtenissen. Overtuigd geraken dat je kan veranderen,
is bij hen wat moeilijker dan het veranderingsproces zelf.
"Giving it a try" (bereid zijn het eens uit te proberen), ook al geloof je er niet in, is bij Eye Movement
Desensitization and Reprocessing reeds voldoende als openheid om van start te gaan. De ervaringen tijdens een
eerste EMDR sessie tonen op overtuigende wijze de werkzaamheid aan. Dit geldt zelfs voor volwassenen die sceptisch staan tegenover EMDR.
Deze ervaring opdoen is veel efficiënter en sneller dan een debat waarin je toch niet overtuigd geraakt.
Een eerste EMDR-sessie waarbij er gebruik wordt gemaakt van de twee geheugennetwerken gaat niet over traumatische
herinneringen. Ze handelt over ervaringen die je hebt rond je veilig voelen
en jezelf mogen zijn. Je veilige plek wordt dit genoemd.
Eens je een EMDR-sessie hebt meegemaakt en je ervaringskennis hebt verkregen over de werking van de twee verschillende
geheugensystemen, weet je dat je met redeneren alleen nooit tot traumaverwerking zal komen. Redeneren heeft immers geen rechtsteekse
invloed op het stress-systeem.
... Lees verder: Te lang vast houden aan keuzen, strategieën
en beelden die toen passend waren